Sürdürülebilir Lider Olmanın Beş Altın Kuralı:

Büyük bir hızla azalan biyoçeşitlilik, dijitalleşen dünya, her sene kırılan sıcaklık rekorları, kaynak limit aşımları, küresel ısınma...

Son yıllarda sıkça duyduğumuz ve tehdit ettiğimiz doğanın tehdit eden dönüşleri olan bu kavramlar bizleri daha doğa dostu bir yaşam tarzı oluşturmaya ve gelecek için sürdürülebilir adımlar atmaya mecbur kılıyor. Tam da bu sırada karşımıza çok önemli bir kavram çıkıyor

“Sürdürülebilir Liderlik”.

Sürdürülebilirlik, dünyanın karşı karşıya olduğu iklim değişikliği, doğal kaynakların tükenmesi ve sosyal eşitsizlikler gibi ciddi sorunlarla başa çıkmak için adeta bir yol gösterici konumundadır. Sürdürülebilir uygulamalar, çevresel zararları azaltmak, ekonomik istikrarı sağlamak ve sosyal adaleti teşvik etmek açısından önemlidir. Bugünün kaynakları bugünün insanlarının değil yarının insanlarınındır da. Tüketilen her kaynak, aşılan her limit geleceğin, gelecekteki insanların hakkından çalmaktır. Geleceği ve geleceğin insanlarının kaynaklardaki haklarını güvence altına almak sorumluluğundayız. Sürdürülebilir lider tam da bu sorumluluktadır ve toplumu da bu sorumluluğa davet eder. Bu liderlik modeli uzun vadede çevresel, ekonomik ve sosyal dengeyi göz önünde bulunduran bir liderlik modelidir. Günümüzün küresel ısınma, kaynak limit aşımı, toplumsal eşitsizlik ve iklimsel adaletsizlik gibi acil sorunları, liderlerin sadece kar ve büyümeye odaklanmak yerine, gezegenin ve toplumların geleceğini de düşünmelerini, bu sorumluluk ve bilinçle hem bireysel hem de toplumsal aksiyonlar geliştirmelerini zorunlu kılmaktadır. Sürdürülebilir liderler, bu dengeyi sağlama hedefiyle organizasyonlarını yönetirken, yenilikçi çözümler üretir ve sorumlu kararlar alırlar. Tabii ki finansal başarı da önemlidir fakat asıl olan sosyal ve çevresel başarıdır. İşte Sürdürülebilir Lider olmanın 5 altın kuralı;

Vizyon Belirleme ve İletme

Sürdürülebilir lider olmanın ilk aşaması, uzun vadeli, çevresel ve toplumsal duyarlılığa sahip, ilham verici bir kurumsal vizyon belirlemektir. Bu vizyon, organizasyonun gelecekteki yönünü belirlerken, sürdürülebilirlik odaklı hedefler ve değerler etrafında şekillenir. Vizyonu belirledikten sonra kitleyi (gönüllü, üye, çalışan) ve diğer paydaşları bu vizyon etrafında birleştirmek ve vizyonu aktif bir şekilde iletmek de kritik bir rol oynar. Liderler, bu vizyonu tutkulu bir şekilde paylaşarak, tüm paydaşların ortak hedefler doğrultusunda motive olmalarını ve birlikte hareket etmelerini sağlarlar. Bu süreç, kurumsal kimliği güçlendirmeye ve sürdürülebilirlik odaklı bir kültür oluşturulmasına katkıda bulunur. Kısa vadeli kazançlar değil uzun vadeli etkiler ve sonuçlar önemlidir. Vizyon belirleme ve iletmede mesajların netliği ve ilham vericiliği, hedeflere tam uyum ve iletişim stratejilerinin sağlıklı ve etkili belirlenmesi, kurumsal aidiyet ve temsiliyet temel yapı taşlarındandır.

Bilinç ve Farkındalık Geliştirmek

Sürdürülebilir lider olmanın önemli aşamalarından biri, çevresel sorumluluk hissetmektir. Doğal kaynakların nasıl tüketildiğini, enerji kullanımının çevreye olan etkilerini ve atıkların yönetimini anlamak son derece önemlidir. Doğanın, gezegenin verdiği mesaj ve uyarıları doğru okumak ve anlamak gereklidir. Bu sayede, insan faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz sonuçlarını daha net görebilir ve bu konuda daha duyarlı davranmaya davetçi olunabilir. Bir diğer önemli aşama ise bireysel etkidir. Günlük hayatınızdaki tercihlerinizin, alışkanlıklarınızın ve tüketim şekillerinizin çevreye nasıl bir etki ettiğini analiz etmek, ekolojik bir yaşam tarzına geçmenin ilk adımıdır. Evsel enerji tüketiminiz, ulaşım tercihleriniz ve atık yönetiminiz gibi konularda yapacağınız değişiklikler büyük önem taşır. Ayrıca, yerel sorunları tanımak ve analiz edebilmek de sürdürülebilir liderliğin temel aşamalarındandır. Yaşadığınız bölgedeki su kirliliği, hava kirliliği, orman tahribatı ve kentsel dönüşüm projeleri gibi çevre sorunlarını bilmek, bu sorunlara yönelik çözümler üretmenize yardımcı olur. Yerel yönetimlerle ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yaparak çevre koruma çalışmalarına destek olmak, sorumlu bir ekolojik lider olmanızı sağlar.

Değişime Açık Olma ve Uyum Sağlama

Sürdürülebilir bir lider, değişen koşullar ve yeni fırsatlar karşısında açık ve duyarlı olmalıdır. Bu hem ekibin hem de lider olarak kendi gelişim ve uyum becerilerini sürekli geliştirmeyi gerektirir. Sürekli öğrenmeye ve gelişmeye istekli olan bu liderler, çevreyle ilgili en son bilgileri ve teknolojileri takip ederler. Ayrıca başarısız olma riskine rağmen, yeni fikirleri denemekten kaçınmazlar. Yenilikçi çözümler üretebilmek için cesaretli adımlar atarlar. En kötü karar dahi karar mekanizmasının işlemesini sağlar. Kararsızlık tıkanıklıktır. Sorunlar, bireyler ve toplumlar değişkendir. Takip etmek, sorunun güncelliği ile uyumlu aksiyonlar geliştirmek elzemdir. Stratejik planlar ve performans göstergeleri sürdürülebilir liderin ventilatör cihazıdır. Unutulmamalıdır ki; merak ve öğrenme arzusunun yanı sıra mevcut hali ve metodu değiştirirken risk alabilme değişime açıklığın en önemli göstergesidir. Hızlı adaptasyon ile hızlı uygulama (çeviklik) ve tüm senaryolara hazırlıklı olma (proaktiflik) uyum sağlamanın en önemli göstergesidir.

Çevre Dostu Uygulamaları Hayata Geçirmek

Sürdürülebilir liderler, çevre dostu uygulamaları hayata geçirerek sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmaya çalışırlar. Değişim önce kendiyle başlar bilirler. Geri dönüşüm bu uygulamaların başında gelir; ev, ofis ve topluluk düzeyinde etkin geri dönüşüm programları uygulamak, atık miktarını azaltarak kaynakların verimli kullanılmasını sağlar. Ağaçlandırma, bahçe düzenleme veya park temizliği gibi etkinliklere katılmak, doğanın korunmasına ve iyileştirilmesine yardımcı olur. Su tasarrufu yapmak için musluk ve duş başlıklarını değiştirerek su tüketimini azaltmak, hem çevreyi korur hem de maliyetleri düşürür. Enerji verimliliğini artırmak ise ofis ve evde enerji tüketimini azaltacak yöntemler uygulamakla mümkündür. Bu, enerji tasarruflu cihazlar kullanmaktan, yalıtım yaparak ısı kaybını önlemeye kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Bu uygulamalar, sürdürülebilir liderlerin hem çevresel hem de ekonomik açıdan olumlu sonuçlar elde etmelerini sağlar. Yanı sıra bireysel düzeyde çevreye duyarlılığını artıran daha sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimseyen lider, sorumlu olduğu kitlenin de bu yaşam biçimini benimsemesine örneklik eder ve katkıda bulunur.

Hesap Verebilirlik ve Şeffaflık

Sürdürülebilir bir lider olmanın önemli özelliklerinden biri, tüm paydaşlara yönelik açık ve dürüst bir iletişim ortamı oluşturmaktır. Bu liderler, şeffaflık ilkesine bağlı kalarak karar alma süreçlerinde ve günlük operasyonlarda paydaşlarla açık bir şekilde iletişim kurarlar. Alınan kararların sonuçlarından sorumlu olma ve bunu gösterme yetkinliği, sürdürülebilir liderlerin güvenilirliğini artırır. Bu liderler, kararlarının arkasında durur ve hesap verebilirlik ilkesi doğrultusunda hareket ederler. Ayrıca, tüm işleyişte yüksek etik standartları benimseyerek rol model olurlar. Etik değerleri, kurumsal temsiliyet ve aidiyeti koruyarak iş yapma biçimlerini belirler ve çevrelerindekilere örnek olurlar. Paydaşların görüş ve beklentilerini düzenli olarak dikkate almak da sürdürülebilir liderlerin önemli bir özelliğidir. Bu, sadece kendi vizyonlarına değil, diğer paydaşların ihtiyaçlarına duyarlı olmayı da içerir ve daha kapsayıcı, katılımcı bir yönetim yaklaşımını teşvik eder.

Yazarlar: Zeynep İlkem Deniz

Çetin Durmaz